Θέατρο

Ο «καταραμένος» Ιταλός Amedeo Modiglian

Modigliani movie
Modigliani movie

Ο Amedeo Modiglian ήταν ένας σπουδαίος καλλιτέχνης του 19ου αιώνα, ο οποίος έγινε γνωστός για τους ιδιαίτερους πίνακες του, αλλά και την ομώνυμη ταινία που είναι αφιερωμένη στη σύντομη δυστυχώς, ζωή του. Ο Amedeo Modigliani ήταν Ιταλός ζωγράφος αλλά και γλύπτης, που γεννήθηκε στην πόλη Livorno της Τοσκάνης το 1884 και πέθανε το 1920 στο Παρίσι, πριν προλάβει να συμπληρώσει το 36ο έτος της ηλικίας του. Ο καλλιτέχνης ήταν γνωστός και ως Μοντί, ένα λογοπαίγνιο με το επίθετο του και τη γαλλική λέξη maudit (μοντί) που σημαίνει «καταραμένος». Ο Modigliani έλεγε πως θα ήθελε η ζωή του να είναι σαν ένα πλουσιοπάροχο ποτάμι που κυλάει χαρμόσυνα πάνω στη Γη, παρόλ΄αυτά τα πράγματα γι΄αυτόν δεν ήταν ακριβώς έτσι και γι΄αυτό χαρακτηρίζεται από αυτό το επίθετο. Η ζωή του επιφύλαξε πολλές και άσχημες εκπλήξεις.

Amedeo Modigliani
Amedeo Modigliani


Η υγεία του Μοντιλιάνι ήταν εύθραυστη από τα παιδικά του χρόνια λόγω του ότι είχε αρρωστήσει από φυματίωση. Η φυματιώδης μηνιγγίτιδα ήταν και ο λόγος που πέθανε σε συνδυασμό με τον τρόπο ζωής του καθώς ήταν εθισμένος σε αλκοόλ και ναρκωτικές ουσίες. Ήταν πραγματικά ένα ταιριαστό παρατσούκλι για ένα θρύλο που εκτός της αυτοκτονίας της γυναίκας του μία μέρα μετά το θάνατό του, η οποία ήταν και έγκυος στο δεύτερο του παιδί, 100 χρόνια μετά τη δική του γέννηση, η πρώτη του κόρη πέθανε εξαιτίας του προβλήματός της με το αλκοόλ. Η σύντροφός του, Ζαν, αυτοκτόνησε πέφτοντας από το παράθυρο του διαμερίσματός τους στον πέμπτο όροφο, μην αντέχοντας τον θάνατό του, ούσα εννέα μηνών έγκυος. Στην κηδεία του στο Κοιμητήριο Père Lachaise παρευρέθηκε ένα τεράστιο πλήθος κόσμου.

Λίγα λόγια για τη ζωή του

Όσον αφορά την οικογένειά του, γνωρίζουμε ότι προερχόταν από εύπορη οικογένεια που όμως χρεοκόπησε μετά τη γέννηση του Αμεντέο, που ήταν το τέταρτο και τελευταίο παιδί της Εουτζένια και του Φλαμίνιο Μοντιλιάνι. Η οικογενειακή επιχείρηση ξυλείας και κάρβουνου είχε ως αποτέλεσμα τον οικονομικό ξεπεσμό της οικογένειας. Η μητέρα του, από εύπορη οικογένεια της Μασσαλίας, άρχισε τότε να εργάζεται ως μεταφράστρια, κριτικός λογοτεχνίας και δασκάλα κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα. Ο Μοντιλιάνι σε ηλικία 14 ετών άρχισε να κάνει μαθήματα ζωγραφικής και το 1901 παρόλο που τα οικονομικά της οικογένειας ήταν απαγορευτικά γράφτηκε στην Ελευθέρα Σχολή Μελέτης Γυμνού (Scuola libera di Nudo) της Φλωρεντίας.

Διαβάστε – Ρωμαίος και Ιουλίετα : Πράγματα που δεν γνωρίζατε

Στα 18 του, ο Μοντιλιάνι αποφάσισε να συνεχίσει στην Σχολή Καλών Τεχνών της Βενετίας τα μαθήματα ζωγραφικής και εμβάθυνε στην ιστορία τέχνης. Εκεί έμεινε για τα επόμενα τρία χρόνια, όπου μαζί με τις σπουδές του, βελτίωσε και την τεχνική του, στην ζωγραφική. Προτιμούσε να διαβάζει έργα του Νίτσε και μέσα από την ανάγνωση τους, οδηγήθηκε στην πεποίθηση ότι για να φτάσει στην αληθινή δημιουργικότητα, ο μόνος δρόμος ήταν η αταξία και η ανυπακοή.

Ο Μοντιλιάνι άρχισε τις καταχρήσεις από εκείνη την περίοδο και έζησε μέσα στα ναρκωτικά Ήταν αυτοκαταστροφικός, ανυπάκουος αλλά πολύ ταλαντούχος. Όπως όλοι οι φιλόδοξοι καλλιτέχνες της εποχής του, ήταν το όνειρό του να ζήσει στο Παρίσι. Πράγματι, στα τέλη του 1905, σε ηλικία 21 ετών, μετακόμισε στη Μονμάρτη. Εκείνο τον καιρό η Μονμάρτη αποτελούσε ήδη τη συνοικία του Παρισιού που συγκέντρωνε τους περισσότερους καλλιτέχνες, κι αποτελούσε το επίκεντρο του καλλιτεχνικού κόσμου. Εγκαταστάθηκε στο Le Bateau-Lavoir, ένα κοινόβιο για αδέκαρους καλλιτέχνες. Η άσχημη, όμως, οικονομική του κατάσταση, τον ανάγκασε να επιστρέψει για ένα σύντομο χρονικό διάστημα στην πατρίδα του, το Λιβόρνο στην Ιταλία. Στο Παρίσι εγκαταστάθηκε μόνιμα πλέον το 1909.

Amedeo Modiglian – Ένας σπουδαίος καλλιτέχνης

Εκεί διάλεξε λόγω των χαμηλών ενοικίων την συνοικία Μονπαρνάς, για να μείνει. Ικανοποιούσε τις ηδονιστικές του τάσεις με αγοραίο έρωτα. Όταν όμως στα 26 του συνάντησε την Ρωσίδα Άννα Αχμάτοβα, που ήταν ποιήτρια, ερωτεύθηκε για πρώτη φορά στην ζωή του. Η ίδια ήταν μόλις 21 ετών και πρόσφατα είχε παντρευτεί. Έμενε με τον σύζυγό της στο ίδιο κτίριο με τον Μοντιλιάνι . Έτσι γνωρίστηκαν και άρχισε ένας θυελλώδης έρωτας μεταξύ τους, που περίπου διήρκησε για έναν χρόνο. Οι βίαιες συμπεριφορές του Μοντιλιάνι την έκαναν να γυρίσει στον σύζυγό της.

Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Μοντιλιάνι προσπάθησε να καταταγεί στο στρατό αλλά δεν στρατεύθηκε τελικά λόγω της επιβαρυμένης υγείας του. Παρά τις δυσκολίες που έφερε ο πόλεμος, για τον καλλιτέχνη τα χρόνια αυτά αποδείχτηκαν τα πιο δημιουργικά. Δίπλα του ήταν και ο έμπορος τέχνης,Λέοπολντ Ζμπορόφσκι που τον βοήθησε.

Σε διάστημα περίπου πέντε ετών, από το 1915 έως το 1920, ο Μοντιλιάνι ζωγράφισε πάνω από τριακόσιους πίνακες. Το 1918, τέταρτη χρονιά του πολέμου, η ζωή έγινε πολύ δύσκολη στο Παρίσι, γιατί δεν υπήρχε ηλεκτροδότηση , τρόφιμα και φοβόντουσαν τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς.

Τότε ο πλέον 33χρονος Μοντιλιάνι πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει το Παρίσι μαζί με την 19χρονη Jeanne Hébuterne, που σπούδαζε τέχνη και ήταν η νέα του αγαπημένη. Τα τελευταία δύο χρόνια της ζωής του ο ζωγράφος έφτιαξε 25 πορτρέτα της ντροπαλής, μελαγχολικής και πανέμορφης Ζαν. Το 1918 η Ζαν γέννησε την κόρη τους, η οποία πήρε το όνομά της (1918-1984). Δυστυχώς ο Μοντιλιάνι δεν πρόλαβε να παντρευτεί την αγαπημένη του ή να αναγνωρίσει την κόρη τους, νόμιμα.

Πίνακας του Amedeo Modigliani
Πίνακας του Amedeo Modigliani


Λίγα λόγια για τα έργα του

Μετά την εγκατάσταση του στη Μονμάρτη, όπου άρχισε να δημιουργεί το προσωπικό καλλιτεχνικό ύφος του και να απασχολείται έντονα με τη ζωγραφική, ήταν επηρεασμένος αρχικά από τα έργα του Ανρί ντε Τουλούζ Λοτρέκ, έως ότου προσκολλήθηκε περισσότερο στην οπτική του Πωλ Σεζάν. Τελικά, ο Μοντιλιάνι ανέπτυξε το δικό του ιδιαίτερο ύφος, το οποίο δύσκολα μπορεί να κατηγοριοποιηθεί με εκείνο άλλων καλλιτεχνών.

Τελείωνε σύντομα τα έργα του, χωρίς να τα επεξεργάζεται ξανά. Στην Μονμάρτη έμεινε για τρία χρόνια, όπου γνώρισε τον Κονσταντίν Μπρανκούζι, που ήταν Ρουμάνος γλύπτης. Εκεί στο εργαστήριό του , εστίασε στην τέχνη της γλυπτικής. Η προσήλωσή του ήταν τόσο μεγάλη που σχεδόν εγκατέλειψε την ζωγραφική μέχρι και το 1915.

Ο Μοντιλιάνι δεν έμεινε γνωστός ως γλύπτης, επειδή δεν σώζονται παρά ελάχιστα έργα γλυπτικής. Αυτά έχουν επιρροές από την πρωτόγονη τέχνη της Καμπόντζης και της Αφρικής. Ο ίδιος κατέστρεψε τα περισσότερα έργα του. Παρά το γεγονός ότι την χρονιά του 1912 εκτέθηκε μια σειρά γλυπτών του, ξαφνικά εγκατέλειψε αυτή την τέχνη και στράφηκε ξανά στην ζωγραφική, όπου και αφοσιώθηκε.

Είχε ήδη αρχίσει τις καταχρήσεις, ανάμεσά τους και το αλκοόλ. Έτσι έμπαινε σε ένα καφέ κρατώντας χαρτί και μολύβι, ζωγράφιζε επιτόπου τα σχέδια του και τα αντάλλασσε με μερικά ποτήρια κρασί. Το 1917, στην γκαλερί Berthe Weill έγιναν τα εγκαίνια της πρώτης και μοναδικής ατομικής έκθεσής ζωγραφικής του. Τις αίθουσες της γκαλερί κοσμούσαν γυμνά μεγάλου μεγέθους κι ένα από αυτά τοποθετήθηκε στη βιτρίνα. Η έκθεση έλαβε μεγάλη δημοσιότητα και προκλήθηκε κοσμοσυρροή. Λόγω του δημόσιου σκανδάλου που προέκυψε οι αστυνομικές αρχές σταμάτησαν την έκθεση των πινάκων. Ο Μοντιλιάνι θεωρείται ένας από τους προβληματικότερους ζωγράφους στην αγορά τέχνης από την άποψη ότι κατέχει από τους πιο προσιτούς πίνακες για πλαστογράφηση.

Λίγα λόγια για την ταινία

Το Modigliani είναι μια δραματική βιογραφική ταινία του 2004 που γράφτηκε και σκηνοθετήθηκε από τον Mick Davis και πρωταγωνιστούν οι Andy García, Elsa Zylberstein, Omid Djalili, Hippolyte Girardot, Eva Herzigova και Udo Kier. Βασίζεται προφανώς στη σύντομη ζωή του καλλιτέχνη και στον τρόπο που αντιμετώπιζε τη ζωή και τους ανθρώπους, πράγμα που αποτυπώνεται και στους πίνακες του.

About the author

Κωνσταντίνος Ιορδανίδης

Add Comment

Click here to post a comment


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.