Θέατρο του Παραλόγου: 6 έργα που άφησαν ιστορία

Το θέατρο του παραλόγου είναι ένα είδος θεάτρου που ξεκίνησε στα μέσα του εικοστού αιώνα στο Παρίσι και έπειτα εξαπλώθηκε στη Νέα Υόρκη. Το είδος εμπνεύστηκε από την υπαρξιστική φιλοσοφία, κυρίως το δοκίμιο του φιλόσοφου Αλμπέρ Καμύ “Ο μύθος του Σίσυφου”, στον οποίο ο Καμύ έγραψε ότι, ο παραλογισμός καθόριζε την ανθρώπινη ύπαρξη. Ως εκ τούτου, η ύπαρξη δεν είχε νόημ

Ο κριτικός Martin Esslin επινόησε τον όρο «θέατρο του παραλόγου» στο βιβλίο του Absurd Drama του 1965, το οποίο ανέφερε λεπτομερώς πως τα παράλογα έργα δεν οδηγούνται από τον ρεαλισμό, την πλοκή, την ανάπτυξη χαρακτήρων ή τις παραδοσιακές έννοιες του θεάτρου. Αντ’ αυτού, το παράλογο θέατρο επικεντρώνεται στην κατάσταση του πνεύματος των χαρακτήρων του, καθώς είναι παγιδευμένοι σε παράλογες και ακατανόητες καταστάσεις.

Μια σύντομη ιστορία του θεάτρου του παραλόγου

Το Θέατρο του Παραλόγου είναι ένα όνομα για ένα είδος θεάτρου στη δεκαετία του ’50 και του ’60, αλλά υπάρχουν παράλογα στοιχεία στο ελληνικό δράμα, την ελισαβετιανή τραγικομανία, τoυς μίμους και το βοντβίλ.

Πρόδρομοι: Ο πιο αξιοσημείωτος πρόδρομος για το θέατρο του παραλόγου ήταν ο Ντανταϊσμός και ο Σουρεαλισμός της δεκαετίας του 1920 και του ’30, κινήματα που ήταν ήταν απαντήσεις στη βιαιότητα του Α ‘Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτά τα πρωτοποριακά κινήματα, εμπνευσμένα από τις διδασκαλίες του νευρολόγου Σίγκμουντ Φρόιντ, επιδίωκαν να εξερευνήσουν το ασυνείδητο μυαλό.

Αντι-θέατρο: Στη δεκαετία του 1950, μετά την καταστροφή του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου, οι καλλιτέχνες άρχισαν να επαναστατούν ενάντια στις παραδοσιακές έννοιες του θεάτρου και δημιούργησαν αυτό που ο θεατρικός συγγραφέας Ευγένιος Ιονέσκο αποκαλούσε “αντι-θέατρο”, σε απάντηση σε έναν κόσμο που φαινόταν χωρίς λόγο και σκοπό.

Ubu Roi: Το έργο του Alfred Jarry του 1986 Ubu Roi, ένα κουκλοθέατρο εμπνευσμένο από τον Γουίλιαμ Σαίξπηρ, ενέπνευσε Σουρεαλιστές και Παράλογους καλλιτέχνες του θεάτρου. Το έργο παρουσιάζει παιδικό, βέβηλο διάλογο και εξερευνά τη σκληρή φύση του ανθρώπου.

Δραματιστές: Ο κριτικός θεάτρου Martin Eslin αναγνώρισε τους Ευρωπαίους δραματουργούς Samuel Beckett, Arthur Adamov, Eugène Ionesco, Jean Genet και Harold Pinter ως τους καθοριστικούς δραματουργούς του είδους. Οι μεταγενέστεροι κριτικοί αναγνώρισαν επίσης άλλους θεατρικούς συγγραφείς όπως ο Τομ Στόπαρντ, ο Έντουαρντ Άλμπι και ο Φερνάντο Αράμπαλ ως παράλογους δραματουργούς.

6 αξιοσημείωτα παράλογα έργα

Ανάμεσα στα πιο γνωστά παράλογα έργα είναι:

Waiting for Godot (1953) : Το έργο του Σάμιουελ Μπέκετ είναι αναμφισβήτητα το πιο διάσημο έργο του παράλογου θεάτρου. Στο Waiting for Godot, δύο αλήτες, ο Βλαντιμίρ και ο Εστραγκόν, περνούν ολόκληρο το έργο περιμένοντας την άφιξη μιας φιγούρας που ονομάζεται Γκοντό. Πραγματοποιούν επανειλημμένα διάλογο και παρόλο και προσπαθούν να εγκαταλείψουν την κατάστασή τους, τελικά έχουν κολλήσει στο ίδιο μέρος. Στο έργο, η αλλαγή είναι επιθυμητή, αλλά εγγενώς αδύνατη.

Endgame (1957): Η συνέχεια του έργου του Beckett “Waiting for Godot”, το “Endgame”, είναι για έναν τυφλό, παράλυτο και τον υπηρέτη του, που περιμένουν «το τέλος», που θα μπορούσε να σημαίνει το τέλος της ζωής ή το τέλος του έργου. Η τραγικομανία διερευνά την υπαρξιακή αγωνία και την απόγνωση, όταν συνειδητοποιεί ότι η ανθρώπινη κατάσταση δεν έχει νόημα.

The Bald Soprano (1950): Το πρώτο έργο του Eugène Ionesco αφορά δύο οικογένειες στο Λονδίνο, που συμμετέχουν σε έναν χωρίς νόημα διάλογο με ιστορίες και συνομιλίες, που δεν καταλήγουν πουθενά. Δεν επικοινωνούν ποτέ κάτι ουσιαστικό, δεν κάνουν σύνδεση, ούτε καν ακούν αληθινά ο ένας τον άλλον. Στο τέλος, οι χαρακτήρες απαγγέλλουν διάλογο από την αρχή του έργου.

Rhinoceros (1959): Το άλλο αξιοσημείωτο παράλογο έργο του Ιονέσκο είναι ο “Ρινόκερος”, που διαδραματίζεται σε μια μικρή γαλλική πόλη, όπου οι κάτοικοι μετατρέπονται σιγά σιγά σε ρινόκερους, εκτός από έναν άντρα. Το έργο διαβάζεται συνήθως ως απάντηση στην άνοδο του φασισμού και του ναζισμού κατά τη διάρκεια του Β ‘Παγκοσμίου Πολέμου. Πρόκειται για την ένταση μεταξύ της νοοτροπίας του όχλου και της συμμόρφωσης και της ανθρώπινης ηθικής.

The Balcony (1957): Το έργο του Ζαν Ζενέ διαδραματίζεται σε έναν οίκο ανοχής σε μια ανώνυμη πόλη κατά τη διάρκεια μιας επανάστασης. Όταν τα πιο επιδραστικά μέλη της κοινωνίας σκοτώνονται σε μια εξέγερση, οι προστάτες των οίκων ανοχής αναλαμβάνουν αυτούς τους ρόλους. Το παιχνίδι του Genet διερευνά τη δύναμη και δείχνει ότι ακόμη και όταν αντιμετωπίζουμε αναταραχές, το status quo θα επαναπροσδιορίζεται πάντα.

The Birthday Party (1957): Το πρώτο πλήρες έργο του Χάρολντ Πίντερ αφορά ένα πάρτι γενεθλίων, που διαταράσσεται από την άφιξη δύο απειλητικών αγνώστων. Οι χαρακτήρες είναι αναξιόπιστοι και συχνά έρχονται σε αντίθεση με τον εαυτό τους και ποτέ δεν είναι ξεκάθαρο, γιατί οι δύο άντρες καταφτάνουν για να τρομοκρατήσουν τον κεντρικό χαρακτήρα κατά τη διάρκεια των γενεθλίων του.