Η αξία της τεχνολογίας για την ανθρωπότητα και το κοινωνικό σύνολο

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η τεχνολογία με τα σύγχρονα ευρήματα και τις καινοτομίες της, άλλαξε άρδην τη ζωή των περισσότερων ανθρώπων. Από την εποχή που οι άνθρωποι κατέβαλλαν μεγάλο σωματικό κόπο για την πραγματοποίηση ενός έργου, πλέον με τη βοήθεια της τεχνολογίας η εκτέλεση αυτή γίνεται σε συντομία χρόνου και κόπου.

Ο άνθρωπος είναι ένα ον που από τη φύση του, επιθυμεί να προοδεύει. Πάντοτε θέτει τον πήχη ψηλότερα, πάντοτε επιδιώκει να ξεπερνά τον εαυτό του και να φτάσει ολοένα και σε ανώτερα επίπεδα δημιουργικότητας. Και η τεχνολογία, ανέδειξε την ανάγκη αυτή του ανθρώπου σε όλο της το μεγαλείο. Το Διαδίκτυο, το κινητό, οι υπερσύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, επηρεάζουν πλέον την καθημερινή ζωή όλων των ανθρώπων, είτε περισσότερο και είτε λιγότερο.

Η επικοινωνία έγινε ευκολότερη, οι αποστάσεις μίκρυναν, εργασίες που απαιτούν δύσκολη χειρωνακτική εργασία, πλέον μπορούν να γίνουν ευκολότερα. Η γνώση είναι πλέον ευκολότερο να αποκτηθεί, η απόκτηση πληροφοριών είναι εφικτή με το πάτημα ενός κουμπιού, η εμβάθυνση σε γεγονότα και έννοιες, υπόθεση λίγων δευτερολέπτων.

Η τεχνολογία άνοιξε την πόρτα στο καλύτερο αύριο, διευκόλυνε την καθημερινή ζωή, έδωσε στην ανθρωπότητα ένα μεγάλο ποιοτικό άλμα. Και αυτό είναι το θετικό της κομμάτι, η ευκαιρία για ανθρώπινη αλληλεπίδραση με το σπάσιμο της απόστασης και της επικοινωνιακής δυσκολίας που αντιμετώπιζαν οι ανθρώπινες σχέσεις πριν την έλευσή της.

Οι αρνητικές συνέπειες της τεχνολογίας στις ανθρώπινες σχέσεις –το σπάσιμο της μοναξιάς με λάθος τρόπο

Αυτό όμως, είναι η μία όψη του νομίσματος. Πόσο ισχύει πως η τεχνολογία επέδρασε τελικά και αρνητικά, στις ανθρώπινες σχέσεις; Στη σημερινή εποχή, πόσο αρνητική βλέπουμε την επίδραση της ίδιας στην αλλοίωση των ανθρώπινων σχέσεων;

Υπήρξε, τελικά, σπάσιμο της ανθρώπινης μοναξιάς και χτίσιμο αληθινών σχέσεων με την πρόοδο της τεχνολογίας; Ή τελικά, η δίχως όρια χρησιμοποίησή της, οδήγησε τον άνθρωπο στην υπερεκτίμηση των ικανοτήτων και του εαυτού του, στην απομάκρυνση από τον Άλλον;

Η τεχνολογία στην εποχή μας, έφυγε από το πλαίσιο εκείνο στο οποίο ο άνθρωπος την ελέγχει και δεν της επιτρέπει να καταπατά την ελευθερία του. Ο άνθρωπος ξέφυγε από τον έλεγχό της και πλέον έγινε υπόδουλος σε αυτή; την υπηρετεί, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο; εκείνη να είναι απλώς ένα μέσο για τη βελτίωση του κόσμου.

Ο άνθρωπος κρύφτηκε πίσω από την τεχνολογία και αποθαρρύνθηκε από το χτίσιμο αληθινών ανθρώπινων σχέσεων. Δεν επιθυμεί πλέον να δει από κοντά τον άλλον, να μυρίσει τον άλλον, να αγγίζει τον άλλον. Προτιμά να καμουφλάρει και να κρύβει την ανασφάλειά του πίσω από μία οθόνη, αισθανόμενος με αυτό τον τρόπο, προστατευμένος. Ο άνθρωπος βρίσκεται πλέον πίσω από ένα προσωπείο; ερωτεύεται εικονικά, ζει εικονικά, δημιουργεί φιλίες εικονικά. Όλα πίσω από μία οθόνη. Επειδή φοβάται. Φοβάται την αληθινή ζωή. Φοβάται την αληθινή αλληλεπίδραση, την πραγματική ζύμωση με τους υπόλοιπους συνοδοιπόρους του, τους ανθρώπους. Και αυτό τον αποξενώνει από τους άλλους ανθρώπους, του δημιουργεί ένα κοινωνικό και υπαρξιακό κενό, το οποίο η τεχνολογία όσο και να προοδεύσει, δε θα καταφέρει να επουλώσει.

Η αξία του μέτρου και η σωστή κρίση

Οι Αρχαίοι Έλληνες, σωστά είχαν διατυπώσει τον όρο του μέτρου. Η αμετροέπεια οδηγεί πάντοτε τους ανθρώπους σε λανθασμένες επιλογές που πάντοτε έχουν αρνητικές συνέπειες. Το σημαντικό είναι ο άνθρωπος να εκπαιδεύσει τον εαυτό του με το σωστό τρόπο ώστε να αξιοποιήσει την τεχνολογικά θετικά και ωφέλιμα για τον εαυτό του και το σύνολο.

Η τεχνολογία αυτή καθεαυτή, δεν είναι κάτι κακό. Αντιθέτως, είναι απαραίτητη για τη βελτίωση της σύγχρονης κοινωνίας μας. Ωστόσο, πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη σοφία στον τρόπο που ο άνθρωπος τη χειρίζεται. Θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος ενδυνάμωσης των κοινωνικών μας σχέσεων, όχι όμως ως αντικατάσταση απόλυτη της ανθρώπινης σχέσης και της κοινωνικής ζωής.

Το ζήτημα δεν είναι να αναχαιτίσουμε την πρόοδο της τεχνολογίας; αλλά να οριοθετήσουμε το μέτρο εκείνο στο οποίο θα μας επηρεάζει. Δε θα αντικαθιστά την ανθρώπινη επαφή, αλλά θα την ενδυναμώνει.

Ο ρόλος της οικογένειας και του σχολείου

Το σχολείο και η οικογένεια, οι δύο σημαντικότεροι φορείς κοινωνικοποίησης, οφείλουν να ενημερώσουν τους νέους ανθρώπους για τις θετικές και αρνητικές προεκτάσεις της τεχνολογίας. Η ορθή ενημέρωση, η πλήρης διαπαιδαγώγηση, οι βασικές γνώσεις αυτοπροστασίας, όλα αυτά είναι θεμελιώδεις γνώσεις που ένας νέος άνθρωπος του σήμερα, οφείλει να γνωρίζει.

Ο άνθρωπος, μέσω της τεχνολογίας, δεν υπερεκτιμά και δε θεοποιεί τον εαυτό του. Τη χρησιμοποιεί ως ένα μέσο βελτίωσης της ζωής του, όχι τον απώτερο αυτοσκοπό του. Δεν περιστρέφει την ύπαρξή του γύρω από αυτή και δε βρίσκει σε αυτή την ανθρώπινη συναναστροφή που του λείπει. Είναι ένα μέσο για τη βελτίωση της ζωής, όχι ο τρόπος ζωής.

Μόνο η ορθή χρήση της τεχνολογίας, είναι ικανή να φέρει την ουσιαστική αλλαγή στη ζωή μας. Μόνο η ορθή της τοποθέτηση στη ζωή μας, είναι ικανή να μας ευεργετήσει με τα θετικά της επιτεύγματα, τα οποία αναμφίβολα, είναι πάμπολλα. Και, αναμφίβολα, παραμένει ένα δυνατό όπλο για την κατάκτηση της γνώσης και την ενδυνάμωση των ανθρώπινων σχέσεων. Αλλά όχι για αντικατάστασή τους.