Μέθοδος Στανισλάφσκι: Η συνεισφορά του ηθοποιού στην υποκριτική και το θέατρο

Το σύστημα ή η μέθοδος Stanislavski είναι μια προσέγγιση του θεάτρου και της κινηματογράφου, που αναπτύχθηκε από τον Ρώσο επαγγελματία θεάτρου Konstantin Stanislavski. Μέσα από την προετοιμασία και την πρόβα, το σύστημα στοχεύει στη δημιουργία μιας συναισθηματικά εκφραστικής και αυθεντικής παράστασης. Οι ηθοποιοί εσωτερικεύουν την εσωτερική ζωή του χαρακτήρα τους, συμπεριλαμβανομένων των κινήτρων και των συναισθηματικών τους καταστάσεων.

Ποιος ήταν ο Konstantin Stanislavski;

Ο Konstantin Stanislavski ήταν Ρώσος ηθοποιός και ασκούμενος στο θέατρο. Στις αρχές του εικοστού αιώνα, είχε μεγάλη επιτυχία στην ερασιτεχνική του καριέρα ως ηθοποιός και σκηνοθέτης. Το 1898, ίδρυσε το Θέατρο Τέχνης της Μόσχας. Εκτός από τη δουλειά του ως σκηνοθέτη και ηθοποιού, ο Στανισλάφσκι επικεντρώθηκε σε διαδικασίες πρόβας και εκπαίδευση και ανέπτυξε το σύστημα Stanislavski. Η προσέγγιση του Στανισλάφσκι οδήγησε σε διεθνή φήμη και είχε μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη τεχνικών και σχολών υποκριτικής παγκοσμίως. Έγραψε μια αυτοβιογραφία και το βιβλίο “An Actor Prepares”, ένα κλασικό εκπαιδευτικό βιβλίο θεάτρου.

Ποιες είναι οι πηγές της μεθόδου Stanislavski;

Από τα πρώτα του χρόνια ως νέος ηθοποιός και σκηνοθέτης, ο Στανισλάφσκι σκεφτόταν βαθιά και σοβαρά τη φύση της τέχνης του. Η μέθοδος εξελίχθηκε από μια τεχνική πρόβας σε μια σφαιρική προσέγγιση στην υποκριτική:

Πρώιμη εποχή: Το έργο του για το δράμα του Anton Checkhov, ειδικά μια επιτυχημένη παραγωγή του “The Seagull” το 1898, έφερε την ιδέα του για το «υπόκείμενο» και οι συναντήσεις του με το συμβολιστικό δράμα, κυρίως τα έργα του δραματουργού Maurice Maeterlinck, οδήγησαν στις έρευνές του για την εσωτερικό εμπειρία.

Μόσχας Θέατρο Τέχνης: Μετά την ίδρυση του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας με τον σκηνοθέτη Βλαντιμίρ Νεμίροβιτς-Ντάντσενκο, ο Στανισλάβσκι άρχισε να οργανώνει και να διατυπώνει τις ιδέες του, εκτιμώντας μια πιο ρεαλιστική ή νατουραλιστική προσέγγιση στην υποκριτική και δίνοντας έμφαση σε μια εκτεταμένη, εντατική διαδικασία πρόβας. Αυτό είχε σκοπό να δώσει χρόνο στους ηθοποιούς να κατανοήσουν πλήρως και να εσωτερικεύσουν τα εσωτερικά συναισθήματα και τα κίνητρα των χαρακτήρων τους. Ο Στανισλάβσκι είχε ως στόχο να συγκεντρώσει τα εσωτερικά συναισθήματα και την εξωτερική συμπεριφορά κάποιου μέσω προσεκτικής εκπαίδευσης και προετοιμασίας.

Επιρροή: Αργότερα, καθώς η προσέγγιση του Στανισλάφσκι εξαπλώθηκε σε ηπείρους σε θεατρικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο, ερμηνεύτηκε και επεξεργάστηκε εκ νέου. Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι οι Αμερικανοί Lee Strasberg, Stella Adler και Sanford Meisner έδωσαν έμφαση σε διαφορετικά στοιχεία του συστήματος του Stanislavski. Όσο περνούσε ο καιρός, ήταν μια από τις πιο γνωστές και επιδραστικές προσεγγίσεις στην υποκριτική.

6 Αρχές της μεθόδου Stanislavski

Η μέθοδος Stanislavski περιλαμβάνει μερικές βασικές αρχές για να βοηθήσει τους ηθοποιούς να συνδεθούν συναισθηματικά με τον χαρακτήρα τους και το υλικό:

1. Το μαγικό αν: Θεμελιώδες για τη μέθοδο Στανισλάβσκι είναι οι έννοιες «δεδομένες συνθήκες» και «το μαγικό αν». Σύμφωνα με τον Στανισλάφσκι, ο ηθοποιός θα έπρεπε να φανταστεί τον εαυτό του στις συνθήκες που δίνει το έργο. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να ενεργοποιήσει τη φαντασία του ηθοποιού και να τους συνδέσει στενά με το υλικό, φέρνοντας ζωή στον χαρακτήρα.
2. Στόχος: Το σύστημα Stanislavski επικεντρώνεται στο κίνητρο και τονίζει τον στόχο του χαρακτήρα. Κατά την πρόβα κάθε σκηνής, ο ηθοποιός πρέπει να αναρωτηθεί για τον στόχο του χαρακτήρα εκείνη τη στιγμή. Συνολικά, αυτές οι στιγμές δημιουργούν μια συναισθηματική γενική πορεία κατά τη διάρκεια όλης της παράστασης, η οποία μπορεί να θεωρηθεί ως “υπερ-στόχος”.
3. Συναισθηματική μνήμη: Ένας δρόμος για μια επιτυχημένη απεικόνιση είναι μέσω της «μνήμης των συναισθημάτων» ή της «συναισθηματικής μνήμης». Αυτό περιλαμβάνει τον ηθοποιό να βασίζεται σε προσωπικές εμπειρίες για να επηρεάσει την παράστασή του, δίνοντάς του μεγαλύτερη επείγουσα ανάγκη και αυθεντικότητα. Για παράδειγμα, ένας ηθοποιός που προσπαθεί να απεικονίσει τη θλίψη μπορεί να αντλήσει από τη δική του παρόμοια εμπειρία, αν είχε χάσει προηγουμένως κάποιον από κοντά του.
4. Tempo-ρυθμός: Η τεχνική του Stanislavski στοχεύει να δημιουργήσει ένα ρυθμό ή τέμπο στο έργο σε συνάρτηση με τη συναισθηματική ένταση των παραστάσεων.
5. Μέθοδος φυσικής δράσης: Η μέθοδος της φυσικής δράσης ήταν μια μεταγενέστερη εξέλιξη του Stanislavski. Αυτή ήταν μια μετατόπιση, καθώς οδήγησε σε μεγαλύτερη έμφαση στη σωματική κίνηση και τον αυτοσχεδιασμό πάνω από λεκτικές συζητήσεις και προβληματισμό.
6. Υπότιτλος: Ο Στανισλάφσκι πίστευε ότι το συνολικό νόημα και η συναισθηματική ώθηση του έργου υπονοούνταν μόνο εν μέρει από το κείμενο, και έτσι μέρος του ρόλου του ηθοποιού ήταν να ανακαλύψει και να κατανοήσει αυτό το βυθισμένο περιεχόμενο, το οποίο αποκάλεσε υποκείμενο του έργου. Στη συνέχεια, ο ηθοποιός εξέφρασε αυτό το υπόστρωμα μέσω των λεπτομερειών της παράστασής του.

4 Τεχνικές εμπνευσμένες από τον Στανισλάφσκι

Σήμερα, επαγγελματίες του θεάτρου και φοιτητές χρησιμοποιούν τη μέθοδο του Στανισλάφσκι εναλλακτικά με την ιδέα της μεθοδολογίας. Αυτή η τελευταία προσέγγιση προέκυψε από τις ιδέες του Στανισλάβσκι. Συγκεκριμένα, η προσέγγιση του Στανισλάφσκι επηρέασε τους Αμερικανούς ασκούμενους και δασκάλους θεάτρου Uta Hagen, Lee Strasberg, Stella Adler και Sanford Meisner, οι οποίοι ανέπτυξαν όλοι τις δικές τους εκδοχές, εστιάζοντας ο καθένας σε διαφορετικές πτυχές της αρχικής μεθόδου:

The Group Theatre: Στη Νέα Υόρκη, οι Harold Clurman και Cheryl Crawford, Lee Strasberg ίδρυσαν το Group Theatre. Αυτό έγινε εστία καλλιτεχνικής ανάπτυξης και η επιρροή του έφτασε τελικά στο Χόλιγουντ, με σπουδαίους ηθοποιούς όπως ο Μάρλον Μπράντο και η Μέριλιν Μονρόε να είναι μαθητές αυτής της τεχνικής.

The Actors Studio: Αυτό αναπτύχθηκε περαιτέρω στο Actors Studio, μια δραματική σχολή που ιδρύθηκε από τον Strasberg ως μέσο διδασκαλίας της εκδοχής του για την τεχνική Stanislavski, την οποία μετονόμασε σε Method Acting ή απλώς «η μέθοδος». Η παραλλαγή του Strasberg δίνει έμφαση στα ψυχολογικά στοιχεία της προετοιμασίας και της απόδοσης.

Η τεχνική Meisner: Μια άλλη παραλλαγή είναι η τεχνική Meisner, που ιδρύθηκε από τον Sanford Meisner, η οποία επικεντρώνεται στη φυσική πλευρά της προετοιμασίας έναντι της έμφασης του Strasberg στη μνήμη των συναισθημάτων. Οι ασκήσεις εστιάζουν στον τρόπο με τον οποίο τα συναισθήματα επηρεάζουν τη φυσική συμπεριφορά ενός ηθοποιού.

Η τεχνική της Stella Adler: Η συμβολή της Stella Adler αφορά τις κοινωνιολογικές πτυχές της παράστασης. Για αυτήν την τεχνική, οι ηθοποιοί μαθαίνουν για τις συνθήκες του χαρακτήρα που απεικονίζεται: πώς μπορεί να είναι η ζωή τους, τι συνεπάγεται το επάγγελμά τους και ούτω καθεξής.